Po rozpadzie związku małżeńskiego i orzeczeniu rozwodu byli małżonkowie mają prawo żądać od siebie wsparcia finansowego w postaci alimentów. Prawo do świadczeń alimentacyjnych, ich zakres oraz okres trwania determinuje wina za rozpad małżeństwa. Przedmiotowa kwestia została unormowana w art. 60 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 5 marca 1964 roku, Nr 9, poz. 59). Wyróżnić można dwa rodzaje obowiązków alimentacyjnych: zwykły obowiązek alimentacyjny i rozszerzony obowiązek alimentacyjny.
Zwykły obowiązek alimentacyjny
Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 60 § 1 k.r.o. „Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego”.
Tym samym, oznacza to, iż roszczenia alimentacyjnego może domagać się rozwiedziony małżonek, który:
–nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, albo wina była po stronie obojga stron,
– znajduje się w niedostatku.
W wyroku z dnia 5 lipca 2000 r. (I CKN 226/00) Sąd Najwyższy zinterpretował pojęcie „niedostatku” i stanął na stanowisku, iż w niedostatku pozostaje nie tylko taki uprawniony, który nie dysponuje żadnymi środkami utrzymania, ale także taki, którego usprawiedliwione potrzeby nie są w pełni zaspokojone. Podobne stanowisko zajął SN w wyroku z 19 maja 1975 r., III CRN 55/75, OSNC 1976, nr 6, poz. 133: niedostatek w rozumieniu art. 60 § 1 k.r.o. nie wiąże się z zupełnym niezaspokojeniem usprawiedliwionych potrzeb. Stan niedostatku zachodzi już wtedy, gdy uprawniony nie ma możliwości zarobkowych i majątkowych pozwalających na pełne zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb, a jeżeli uprawniony jest chory, to do potrzeb tych należą i lekarstwa. W kolejnym wyroku SN zaznaczył, że prawidłowa wykładnia ustawowego pojęcia niedostatku, którym posługuje się art. 60 k.r.o., wymaga uwzględnienia całokształtu okoliczności charakteryzujących życiowe i majątkowe położenie rozwiedzionego małżonka, domagającego się świadczenia alimentacyjnego od byłego współmałżonka (wyrok SN z 7 października 1999 r., I CKN 146/98, niepubl. )
Zwykły obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem 5 lat od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, jednak ze względu na wyjątkowe okoliczności, na wniosek uprawnionego Sąd może przedłużyć ten termin. Ponadto, obowiązek ten ulegnie również wygaśnięciu z chwilą zawarcia nowego związku małżeńskiego przez małżonka uprawnionego do alimentów.
Obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego
Rozszerzony obowiązek alimentacyjny
Art. 60 § 2 k.r.o. stanowi: „Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku”
Rozszerzony obowiązek alimentacyjny ustanawiany jest bez ograniczenia czasowego i wygasa dopiero w momencie zawarcia przez małżonka niewinnego nowego małżeństwa albo w przypadku, gdy odpadną przesłanki tego obowiązku . Należy podkreślić, iż małżonkowi, który został uznany za wyłącznie winnego rozkładowi pożycia nigdy nie przysługuje prawo żądania alimentów od małżonka niewinnego.
Alimentów uprawniony małżonek może domagać się już w pozwie rozwodowym, bądź w toku sprawy rozwodowej – ustnie na rozprawie albo na piśmie. Żądanie przyznania alimentów można zgłosić również po zapadnięciu wyroku orzekającego rozwód, zwłaszcza gdy uzasadnia to zmiana sytuacji życiowej jednego lub obojga byłych małżonków.
W celu uzyskania bliższych informacji zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Adwokacką Adwokat Karoliny Pawlikowskiej. Pomoc prawną świadczymy na terenie całego kraju, w tym, głównie w Bełchatowie i Piotrkowie Trybunalskim.
tel: 500024241, mail: [email protected]
