Czy można nie stawić się na rozprawie karnej? W jaki sposób usprawiedliwić naszą nieobecność?

Osoba wezwana przez prokuraturę lub sąd na przesłuchanie w charakterze np. świadka ma obowiązek stawienia się na wezwanie. Taką osobę obowiązuje zawarty w wezwaniu termin oraz miejsce przesłuchania. Świadek natomiast musi pozostawać w dyspozycji sądu lub prokuratora, aż do momentu, którym zostanie on zwolniony przez dany organ. Aby ktokolwiek mógł być pociągnięty do odpowiedzialności za niestawienie się na rozprawę musi zostać o nim prawidłowo powiadomiony. Niedopełnienie powyższego obowiązku skutkuje brakiem możliwości wyciągnięcia konsekwencji za nieobecność. Nieobecność może zostać usprawiedliwiona. Powinno się podać przyczynę niestawiennictwa, aby można było ustalić nowy termin wykonania czynności np. z udziałem świadka.

Pomimo prawidłowego zawiadomienia rozprawa główna ulega odroczeniu, gdy:

1. zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że niestawiennictwo wynikło z powodu przeszkód żywiołowych lub innych wyjątkowych przyczyn;
2. osoba uprawniona należycie usprawiedliwiła swoje niestawiennictwo i złożyła wniosek o odroczenie rozprawy (art. 117 § 2 k.p.k.).

WYJĄTEK!

• Wyjątek od tej zasady wprowadzają art. 117 § 3a i art. 378a k.p.k. Pierwszy z tych przepisów dopuszcza przeprowadzenie rozprawy pomimo usprawiedliwionej nieobecności strony, jeżeli stawił się obrońca lub pełnomocnik, a udział strony w rozprawie nie jest obowiązkowy.
• Drugi przepis przewiduje przeprowadzenie postępowania dowodowego na rozprawie pomimo usprawiedliwionej nieobecności oskarżonego lub obrońcy, ale mogą oni złożyć wniosek o uzupełniające przeprowadzenie dowodu przeprowadzonego pod ich nieobecność.

W wypadku niestawiennictwa z powodu przeszkód żywiołowych lub innych wyjątkowych przyczyn przyjmuje się, że wiedzę o istnieniu takich przyczyn sąd może mieć z urzędu i na tej podstawie odroczyć rozprawę.

!!! Usprawiedliwienie nieobecności z powodu choroby wymaga przedstawienia zaświadczenia, wystawionego przez lekarza sądowego, potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie. Obowiązek ten dotyczy nie tylko stron, lecz także obrońców i pełnomocników (art. 117 § 2a k.p.k.).

!!! Inny powód niestawiennictwa niż wymieniona wyżej choroba wymaga również usprawiedliwienia, jego forma jednak nie jest przez ustawę ściśle określona. Wymagane jest, aby było to „należyte usprawiedliwienie” (art. 117 § 2 k.p.k.). Chodzi więc o takie usprawiedliwienie, które w sposób pełny i wiarygodny wskazuje niemożność stawienia się na rozprawę.

A CO Z POKRZYWDZONYM?

Obecność pokrzywdzonego na rozprawie nie jest obowiązkowa. Może brać udział w rozprawie, ale nie musi. Natomiast obowiązkowo pokrzywdzony musi stawić się na rozprawie, jeżeli jest przesłuchiwany jako świadek. Może się również zdarzyć, że sąd zobowiążę pokrzywdzonego do stawiennictwa.

OSKARŻONY

Obowiązek obecności oskarżonego w postępowaniu sądowym nie jest wymagana przez cały czas jego trwania. Oskarżony jest zobowiązany do stawienia się na rozprawie w czasie, gdy będzie on składał wyjaśnienia bądź ustosunkowywał się do swoich dotychczas składanych w postępowaniu przygotowawczym, odczytywanych wyjaśnień. Dalsza jego obecność jest uzależniona tak naprawdę od jego woli. Jeżeli wyrazi zgodę na przeprowadzanie rozprawy bez jego obecności, jego obecność nie będzie już obowiązkowa.

WYROK!  W wypadku gdy oskarżony jest pozbawiony wolności, zaświadczenia wydawane przez lekarzy szpitala przy zakładzie karnym są dowodem na stwierdzenie możliwości stawiennictwa (wyrok SN z 25.01.2012 r., II KK 206/11, OSNKW 2012/6, poz. 56).

CZY PEŁNOMOCNIK/OBROŃCA MOŻE NIE POJAWIĆ SIĘ NA ROZPRAWIE?

Jeśli strona jest reprezentowana przez jednego obrońcę lub pełnomocnika, to w kwestii ich niestawiennictwa należy wyróżnić sytuację:

1. gdy oskarżony korzysta z pomocy obrońcy, a obrona ma charakter obligatoryjny, a zatem udział obrońcy – zarówno z wyboru, jak i z urzędu – jest w rozprawie głównej obowiązkowy (art. 79 § 3 k.p.k.), niestawiennictwo obrońcy, niezależnie od przyczyny, oznacza konieczność odroczenia rozprawy (art. 117 § 3 k.p.k.);
2. gdy obrona ma charakter fakultatywny, wówczas – zarówno gdy chodzi o obrońcę z wyboru, jak i o obrońcę z urzędu (art. 78 § 1 k.p.k.) – nieusprawiedliwione niestawiennictwo, jeżeli obrońca został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy, nie stanowi przeszkody do rozpoznania sprawy. Niemniej jednak – ze względu na przysługujące oskarżonemu prawo do korzystania z pomocy obrońcy (art. 6 k.p.k.) – możliwość prowadzenia rozprawy głównej pod nieobecność obrońcy będzie zależała od stanowiska oskarżonego co do tego, czy jest on w stanie bronić się sam czy też bez swego obrońcy nie będzie on sobie w stanie poradzić.

Gdy strona posiada więcej niż jednego pełnomocnika/obrońcę niestawiennictwo któregokolwiek z nich na rozprawę główną, nawet gdy jest usprawiedliwione, a stawił się przynajmniej jeden z nich, uprawnia sąd do przeprowadzenia rozprawy, wówczas zgoda oskarżonego nie jest potrzebna.

W celu uzyskania bliższych informacji zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Adwokacką Adwokat Karoliny Pawlikowskiej. Pomoc prawną świadczymy na terenie całego kraju, w tym, głównie w Bełchatowie i Piotrkowie Trybunalskim.

tel: 500024241, mail: [email protected]