Prawo karne. Społeczna szkodliwość czynu

Społeczna szkodliwość czynu – czy jej wymiar ma znaczenie dla sprawcy?

 

Zdarzają się przypadki, w których nawet gdy został popełniony czyn zabroniony kara nie jest zbyt dotkliwa albo sprawca w ogóle nie zostaje ukarany. Dzieje się tak wówczas, gdy sąd uzna, iż społeczna szkodliwość czynu była znikoma.

Przesłanki zastosowania instytucji przewidzianej w art. 1 § 2 kk („Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.”) są określone w treści art. 115 § 2 kk.

Aby można było obiektywnie określić, czy dany czyn cechuje znikoma społeczna szkodliwość czynu, organ orzeczniczy bierze pod uwagę szereg czynników, takich jak:

  • rodzaj oraz charakter naruszonego dobra,
  • rozmiar szkody wyrządzonej lub grożącej,
  • sposób i okoliczności popełnienia czynu,
  • waga naruszonych przez sprawcę obowiązków,
  • postać zamiaru,
  • motywację sprawcy,
  • stopień i rodzaj naruszonych reguł ostrożności.

*W powyższym katalogu ustawodawca nie wymienił karalności oskarżonego jako okoliczności wymagającej uwzględnienia przy ocenie stopnia szkodliwości społecznej zarzucanego czynu.

 

Prawo do oceny czy stopień szkodliwości społecznej kwalifikuje czyn do rangi przestępstwa (jeżeli czyn zostanie zakwalifikowany jako wykroczenie, sprawca poniesie odpowiedzialność, ale kara nie będzie tak dotkliwa, jak w przypadku przestępstwa), przysługuje sądowi oraz organom, które zajmują się prowadzeniem postępowania karnego (policja, prokuratura). W myśl przepisów Kodeksu postępowania karnego – jeśli podjęta zostanie decyzja, że szkodliwość czynu jest znikoma, postępowanie karne musi zostać umorzone lub w ogóle nie należy go wszczynać. Sąd, wydając orzeczenie o umorzeniu postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 kpk, powinien odnieść się do określonych w art. 115 § 2 kk kryteriów oceny społecznej szkodliwości czynu i w nawiązaniu do nich wykazać, dlaczego uznał, że przypisany oskarżonemu czyn charakteryzował się znikomym stopniem społecznej szkodliwości.  Czyli mimo, iż teoretycznie (zgodnie z opisem czynu z kodeksu karnego) nasze zachowanie powinno być przestępstwem, to ze względu na znikomą społeczną szkodliwość, nim nie jest.

 

Pamiętajmy ->Ustalenie przez sąd, iż konkretny czyn jest społecznie szkodliwy w znikomym stopniu w żaden sposób nie pomniejsza wartości dobra chronionego prawem, lecz stanowi wyraz oceny, iż powyższe dobro naruszone zostało w niewielkim stopniu.
(Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 4 października 2002 r., sygn. akt: V KKN 199/2001)

 

W celu uzyskania bliższych informacji zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Adwokacką Adwokat Karoliny Pawlikowskiej. Pomoc prawną świadczymy na terenie całego kraju, w tym, głównie w Bełchatowie i Piotrkowie Trybunalskim.

 

tel: 500024241, mail: [email protected]