Protest wyborczy to skarga, którą każdy obywatel może wnieść do sądu, jeśli uważa, że w toku wyborów doszło do poważnych naruszeń prawa, skutkujących nieważnością wyboru. Ponadto, obecnie z powodu nadzwyczajnych okoliczności związanych z pandemią i przesuwaniem terminu wyborów, wielu obywatelom nie udało się w tych wyborach oddać głosu – dotyczy to głównie wyborców głosujących poza granicami naszego kraju.
KTO MOŻE WNIEŚĆ PROSTE?
Protest może złożyć każdy wyborca, niezależnie od tego, czy głosował w wyborach – wystarczy jedynie aby jego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania.
KTO NIE MOŻE WNIEŚĆ PROTESTU?
Protestów wyborczych nie mogą składać osoby prawne, jak np. stowarzyszenia lub fundacje, ponieważ nie są one wyborcami.
GDZIE WNOSIMY PROSTEST?
Protest wyborczy wnosi się do Sądu Najwyższego.
W JAKIEJ FORMIE?
Protest wyborczy wnosi się:
- na piśmie, co oznacza, że powinien on zawierać własnoręczny podpis autora!
- bez opłat i dodatkowych kosztów sądowych.
Pamiętaj!Nie będzie skuteczne wniesienie protestu pocztą elektroniczną, przez serwis ePUAP czy też wniesienie protestu anonimowego.
Pamiętaj!Nie ma żadnego urzędowego formularza, na którym trzeba wnieść protest.
CO MUSI ZAWIERAĆ?
W swoim piśmie wyborca powinien:
- sformułować zarzut;
- przedstawić dowody na poparcie swych zarzutów.
Uwaga!Niedochowanie tych wymogów spowoduje, że protest zostanie pozostawiony bez dalszego biegu.
JAKI JEST TERMIN NA SKUTECZNE WNIESIENIE PROSTESTU?
ZALEDWIE 3 DNI !!!
Kodeks wyborczy przewiduje na złożenie protestu 14 dni, ale ustawa z 2 czerwca o szczególnym charakterze tych przeprowadzanych częściowo korespondencyjnie wyborów prezydenckich skróciła ten termin drastycznie – do 3 dni od momentu ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą oficjalnych wyników wyborów, czyli do czwartku 16 lipca do północy.
Protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej wnosi się do Sądu Najwyższego nie później niż w ciągu 3 dni od dnia podania wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą. Jeśli dojdzie do drugiej tury, termin na wniesienie protestu liczymy od dnia oficjalnego ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą ostatecznych wyników.
Przy czym w kraju decyduje termin stempla pocztowego, a za granicą – moment doręczenia. W kraju protesty wnosi się na piśmie do Sądu Najwyższego, za granicą składa na ręce konsula. W praktyce oznacza to, że protest musi się znaleźć w konsulacie przed jego zamknięciem. Do protestu wyborczego muszą jednak dodatkowo załączyć zawiadomienie o ustanowieniu swojego pełnomocnika lub pełnomocnika do doręczeń zamieszkałych w kraju. Jeśli tego nie uczynią, ich protest zostanie pozostawiony bez nadania biegu.
Jeśli jednak protest zostanie wysłany za pośrednictwem prywatnych firm kurierskich, wówczas zostanie uznany za złożony dopiero w dniu doręczenia go Sądu Najwyższego.
Pamiętaj!Dochowanie terminu jest bardzo ważne, bo jest on nieprzywracalny, a protesty wniesione za późno nie zostaną w ogóle rozpoznane.
JAKIE ZARZUTY MOŻNA PRZEDSTAWIĆ W PROSTEŚCIE?
Obecnie protest wyborczy można wnieść z powodu:
- dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom mającego wpływ na przebieg głosowania – przestępstwa te określone są w rozdziale XXXI Kodeksu karnego i obejmują np. bezprawne naruszanie tajności głosowania, korumpowanie wyborców, podrabianie protokołów itd.;
- naruszenia przepisów Ustawy z dnia 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego oraz znajdujących odpowiednie zastosowanie przepisów Kodeksu wyborczego dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów.
Uwaga!Żeby protest mógł zostać uwzględniony, zarówno przestępstwa, jak i naruszenia przepisów Kodeksu wyborczego lub ustawy z 2 czerwca muszą mieć realny wpływ na aktualny wynik wyborów i to w zarzutach należy wykazać.
JAK WYGLĄDA POSTĘPOWANIE SĄDOWE WS. PROTESTÓW WYBORCZYCH?
- Po wniesieniu protestu do Sądu Najwyższego (SN) jest on poddawany kontroli formalnej. W razie stwierdzenia braków formalnych, które nie skutkują koniecznością pozostawienia protestu bez dalszego biegu, SN wzywa do ich uzupełnienia w wyznaczonym terminie.
- W razie ich nieuzupełnienia, protest podlega zwrotowi.
- Protesty, które nie zostały zwrócone z przyczyn formalnych, są rozpatrywane przez SN w składzie 3 sędziów w postępowaniu nieprocesowym.
- Jeśli SN stwierdzi, że protest został wniesiony przez osobę nieuprawnioną lub z naruszeniem wymogów określonych w Kodeksie wyborczym (termin, wskazanie zarzutów oraz dowodów na ich poparcie), pozostawia go bez dalszego biegu. Takie samo rozstrzygnięcie zapada, jeśli protest dotyczy sprawy, co do której w kodeksie przewiduje się możliwość wniesienia przed dniem głosowania skargi lub odwołania do sądu lub do Państwowej Komisji Wyborczej.
- Jeśli protest został wniesiony prawidłowo, SN rozpatruje go i wydaje opinię w formie postanowienia. W opinii tej SN ustosunkowuje się do zarzutów wskazanych w proteście, a jeśli uzna ich zasadność, ocenia, czy stwierdzone uchybienia miały wpływ na wynik wyborów.
Co do zasady SN rozpatruje protesty na posiedzeniu niejawnym, ale istnieje też możliwość przeprowadzenia rozprawy.
UWAGA!!!
Postanowienia SN w przedmiocie protestów wyborczych (tj. zarówno opinie co do zasadności protestu, jak i postanowienia o pozostawieniu protestu bez dalszego biegu) nie podlegają zaskarżeniu.
CO STANIE SIĘ GDY ZŁOŻYMY UZASADNIONY PROTEST WYBORCZY?
Zasadny protest wyborczy może doprowadzić do stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta. O ważności wyboru rozstrzyga, w drodze uchwały, SN na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą oraz po rozpoznaniu protestów. Uchwała ta powinna zostać wydana w ciągu 21 dni od dnia podania wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą.
OFICJALNA DROGA JAKĄ MUSI PRZEBYĆ PROTEST WYBORCZY.
- Wybory prezydenckie.
- Podanie wyników wyborów prezydenckich do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą (ewentualna druga tura wyborów – 14 dni po pierwszym głosowaniu).
- Podanie przez PKW wyników II tury wyborów prezydenckich do publicznej wiadomości.
- Wnoszenie protestów wyborczych – termin 3 dni od podania wyników wyborów przez PKW.
- Rozpoznawanie protestów przez Sąd Najwyższy.
- Podjęcie uchwały przez Sąd Najwyższy w przedmiocie ważności wyborów: 21 dni od dnia podania przez PKW ostatecznych wyników wyborów prezydenckich do publicznej wiadomości.
Ile musi być protestów wyborczych, żeby zmienić wynik wyborów?
Kluczowe jest w kodeksie wyborczym sformułowanie „o wpływie protestu na wynik wyborów”. Można to interpretować w ten sposób, że naruszenie przepisów musiałoby być na taką skalę, że zmieniło wynik. Nie musi to jednak oznaczać, że Sąd Najwyższy musi otrzymać i uznać prawie pół miliona protestów wyborczych, czyli co najmniej o jeden głos więcej niż wynosi różnica między kandydatami w odbytych w minioną niedzielę wyborach.
Przygotowano na podstawie „Informatora o prawach wyborczych” Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
W celu uzyskania bliższych informacji zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Adwokacką Adwokat Karoliny Pawlikowskiej. Pomoc prawną świadczymy na terenie całego kraju, w tym, głównie w Bełchatowie i Piotrkowie Trybunalskim.
tel: 500024241, mail: [email protected]
